Od lat branża gier wydawała się niepowstrzymanym gigantem, z przychodami rosnącymi do niespotykanych wcześniej poziomów, napędzanymi coraz bardziej immersyjnymi tytułami i eksplozją gier mobilnych.
Jednakże, w połowie lat 2020-tych, pojawiają się sygnały, że branża zbliża się do pewnej stagnacji. Po pandemicznym boomie z lat 2020 i 2021, globalne przychody z gier spadły w 2022 roku. Ta recesja ustąpiła miejsca skromnemu wzrostowi na poziomie zaledwie 0,5% w 2023 roku, co dało globalnemu rynkowi gier około 184 miliardów dolarów, według danych Newzoo.
Mimo że wciąż jest to imponująca liczba, to daleko jej do dwucyfrowego wzrostu, do którego branża zdążyła się przyzwyczaić. Spowolnienie jest szczególnie widoczne na dojrzałych rynkach, takich jak Ameryka Północna i Europa, gdzie kluczowe sektory, takie jak gry konsolowe i mobilne, osiągnęły punkt nasycenia. Przychody z gier mobilnych, które kiedyś napędzały wzrost branży, faktycznie spadły w 2022 roku i dopiero teraz zaczynają się stabilizować.
Stagnacja przychodów to tylko część historii. Mimo spowolnienia wzrostu, koszty tworzenia topowych gier AAA nadal rosną. Budżety na flagowe tytuły, takie jak *Call of Duty* i *Grand Theft Auto*, regularnie przekraczają 300 milionów dolarów. Niektóre z nich zbliżają się do 660 milionów, co jeszcze dekadę temu byłoby niewyobrażalne.
Te rosnące koszty zmuszają studia do podejmowania bezpiecznych decyzji, stawiając na sprawdzone franczyzy i formuły, zamiast ryzykować z nowościami. Innowacje ustępują miejsca iteracji.
Istnieją również dowody na to, że ludzie nie czerpią już takiej radości z gier, jak kiedyś. Średnia ocena premier spadła z 3,4/5 w 2014 roku do 2,9/5 w 2021 roku. Nawet popularność nowych części *Call of Duty* i *FIFA* wydaje się słabnąć. Choć w ostatnich latach pojawiły się historyczne premiery, takie jak *Elden Ring*, stworzenie tej gry zajęło pięć lat i kosztowało ponad 200 milionów dolarów. Jest to tytuł wyjątkowy, a nie norma, jak to było przed 2020 rokiem.
Ludzki koszt tej finansowej presji również staje się coraz trudniejszy do zignorowania. Zwolnienia przyspieszają – w 2023 roku pracę straciło ponad 10 500 twórców gier w ponad 30 studiach. Jednocześnie branża zmaga się z rosnącą falą aktywizmu pracowniczego, gdy deweloperzy protestują przeciwko słynnej „kulturze crunchu”, która od lat plami środowisko pracy w branży gier.
Tymczasem w obliczu napięć w studiach AAA, niezależni twórcy gier zyskują na znaczeniu – stanowią silną przeciwwagę dla mainstreamowego rozwoju gier.
W 2024 roku gry indie zajmują pięć z dziesięciu najwyższych miejsc na liście najlepiej zarabiających gier na Steam. Tytuły takie jak *Palworld* (budżet 6,75 mln dolarów, sprzedanych 25 milionów kopii) i *Enshrouded* zdobywają uznanie graczy, pokazując, że gry indie mogą odnieść komercyjny sukces porównywalny z produkcjami AAA.
Rosnąca popularność gier indie to część większego trendu, w którym ich udział na Steam wzrósł z 25% w 2018 roku do 43% w 2024 roku. Nawet w latach, w których pojawiają się wyczekiwane premiery AAA, takie jak *Baldur’s Gate 3* i *Spider-Man 2* w 2023 roku, przychody z gier indie pozostają stabilne, co wskazuje na solidną i rosnącą bazę fanów tych produkcji.
Rosnące zainteresowanie grami indie wynika z apetytu graczy na nowe doświadczenia i kreatywne ryzyko. Podczas gdy deweloperzy AAA często skupiają się na sprawdzonych formułach, twórcy gier indie przekraczają granice i eksperymentują z nowymi pomysłami.
Jednocześnie narzędzia takie jak Unity i Unreal Engine sprawiają, że tworzenie wysokiej jakości gier stało się bardziej dostępne, a cyfrowe rynki, takie jak Steam, oferują doskonałą platformę do dotarcia do publiczności. Wiele gier indie odnosi sukcesy dzięki wirusowej promocji w mediach społecznościowych, wyprzedzając tradycyjne strategie marketingowe dużych studiów.
Opierając się na tym impasie, sztuczna inteligencja (AI) może jeszcze bardziej zaburzyć równowagę sił w branży gier i zdefiniować na nowo istotę kreatywności w tworzeniu gier.
Potencjał AI do zrewolucjonizowania gier był omawiany od dekad, ale teraz te wizje zaczynają się materializować. Ostatnie przełomy, takie jak GameNGen od Google i Genie od DeepMind, dają przedsmak przyszłości, w której AI napędza projektowanie gier.
GameNGen może generować w czasie rzeczywistym w pełni grywalne poziomy klasycznych gier, takich jak DOOM, a Genie tworzy interaktywne środowiska 2D na podstawie prostych obrazów lub tekstowych poleceń.
Te przełomy są częścią szerszego trendu innowacji napędzanych przez AI w grach, choć branża ta wciąż jest młoda. Historia zaczęła się od przełomowych momentów, takich jak IBM Deep Blue, który w 1997 roku pokonał mistrza świata w szachach, Garry’ego Kasparowa. Zwycięstwo Deep Blue było kamieniem milowym, który pokazał, że AI może odnosić sukcesy w strategicznych wyzwaniach opartych na regułach.
W 2016 roku byliśmy świadkami kolejnego skoku dzięki AlphaGo od Google DeepMind. Ten system AI opanował starożytną chińską grę Go, znaną z ogromnej złożoności i intuicyjnego charakteru. Pokonując mistrza świata Lee Sedola 4-1, AlphaGo pokazał, że AI może radzić sobie w domenach, które wcześniej uważano za zarezerwowane dla ludzkiej inteligencji.
W 2018 roku badacze David Ha i Jürgen Schmidhuber opublikowali *World Models*, pokazując, jak AI może nauczyć się grać w gry wideo, budując wewnętrzny model świata gry. Reprezentując najnowocześniejsze osiągnięcia w tej dziedzinie, GameNGen został wytrenowany na rzeczywistych materiałach z rozgrywki DOOM, co pozwoliło mu wewnętrznie przyswoić mechanikę gry, projekt poziomów i estetykę.
Tymczasem Genie wykorzystuje model bazowy do generowania interaktywnych środowisk na podstawie bardziej swobodnych danych wejściowych, takich jak szkice czy opisy. Dzięki treningowi na szerokim spektrum gatunków i stylów wizualnych, Genie może dostosowywać się do tworzenia treści w różnych estetykach.
Za kulisami te systemy AI są napędzane przez głębokie sieci neuronowe, które stają się silnikami gier same w sobie, zdolnymi do generowania kompletnych, grywalnych doświadczeń od podstaw. Świat gry jest tworzony wewnątrz systemu AI, nie za pomocą tradycyjnych technik programistycznych, lecz przez głęboką sieć neuronową, która nauczyła się reguł, wzorców i struktur projektowania gier.
Ta zmiana paradygmatu może umożliwić twórcom gier większą kreatywność, a AI zajmie się cięższymi aspektami tworzenia świata i projektowania poziomów.